چهارمین جلسه از سلسله‌سمینارهای «مهاجرت و دیاسپورای افغانستان» تحت عنوان «نسل دوم دیاسپورای افغانستان: حفظ هویت فرهنگی یا جذب در جوامع میزبان» با حضور دکتر محمد نبی بصیری، استاد دانشگاه و فعال حوزه مهاجرت، برگزار گردید.
در این جلسه، دکتر بصیری با تمرکز بر موضوعات مهمی چون زادگاه، هجرت و افتادن در غربت، به بررسی زمینه‌های شکل‌گیری نسل دوم دیاسپورای افغانستان پرداخت. او تأکید کرد که برای درک عمیق‌تر وضعیت نسل‌های جدید مهاجر افغان، ابتدا باید تجربه‌های مهاجرت نسل نخست و بازگشت برخی از آنان به افغانستان را مورد ارزیابی قرار داد.
وی با اشاره به بازگشت برخی از مهاجرین نسل دوم به افغانستان اظهار داشت که این بازگشت‌ها غالباً با انتظارات همخوانی نداشته و چالش‌هایی در پی داشته است.
دکتر بصیری مولفه‌های حفظ هویت فرهنگی را شامل زبان، خانواده، فرهنگ و رسانه دانسته و این عناصر را مهم‌ترین ابزارهای استمرار هویت افغان‌ها در دیاسپورا برشمرد. او همچنین به نقش فعال انجمن‌های فرهنگی و اجتماعی در تقویت این عناصر اشاره کرد و تأکید نمود که فعالیت این نهادها در پیوند نسل‌ها با سرزمین مادری بسیار حائز اهمیت است.
در ادامه، دکتر بصیری به دیدگاه‌های مختلف میان مهاجرین افغان در بیرون از کشور اشاره کرد. او گفت: بعضی‌ها باور دارند که افغان‌ها باید هویت اصلی خود را همان‌طور که هست حفظ کنند، در حالی که بعضی دیگر فکر می‌کنند بهتر است بخشی از فرهنگ کشورهای میزبان را هم بپذیرند و با آن یک هویت تازه و ترکیبی بسازند. اما دکتر بصیری گفت بهترین راه این است که ما با جوامع میزبان رابطه خوب داشته باشیم و از فرهنگ آن‌ها بیاموزیم، ولی در عین حال نباید فرهنگ، زبان و ریشه‌های خود را فراموش کنیم.
به گفته او آموزش فرهنگ و رسوم نباید به صورت تقلیدی باشد، بلکه باید با رویکرد تحقیقی و تحلیلی صورت گیرد. به گفته او، “تقلید آراستن ظاهر است، اما تحقیق آراستن باطن.”
در پایان، آقای بصیری با خوانش شعری از سعدی شیرازی «سعدیا حب وطن گرچه حدیثی ست شریف، نتوان مرد به سختی که من آن جا زادم»، مسئولیت فردی همه اعضای دیاسپورا را در زنده نگه داشتن پیوند نسل‌های بعدی با افغانستان مهم دانست و تأکید کرد که این وظیفه باید با آگاهی، برنامه‌ریزی و مشارکت جمعی دنبال شود.
