Afganistan’da Taliban yönetimi altında bu yıl da üniversiteye giriş sınavı olan Kankor sonuçları açıklandı. Bu, Taliban’ın kız öğrencilere yönelik yükseköğretim yasağının sürdüğü üçüncü yıl oldu. 2025 yılı itibarıyla da hiçbir kız öğrenci sınava katılamadı ve üniversiteye girme hakkı elde edemedi.
Taliban kontrolündeki Ulusal Sınav İdaresi Başkanı Abdülbaki Hakani, bu yıl Kankor’a 102 bin 169 adayın başvurduğunu açıkladı. Hakani’nin verdiği bilgilere göre:
• 79 bin 400 aday devlet üniversitelerine,
• 33 bin 550 aday yarı yükseköğretim kurumlarına,
• Geriye kalan adaylar ise mesleki ve teknik eğitim merkezlerine yerleştirilecek.
Sınava katılım bu yıl da farklı kategoriler üzerinden gerçekleşti. Bunlar arasında genel Kankor, dini medrese mezunları, gece okulu mezunları, 14. sınıf mezunları (öğretmen okulları), aşiret kontenjanları ve yurtdışı başvuruları yer aldı.
Bu yılın Kankor birincisi, Seyyid Musa oldu. 356.574 puan alan Musa, Kabil Tıp Üniversitesine yerleşmeye hak kazandı. Musa, özel Pamir-i Nevin Lisesi mezunu.
İkinci sırada yine aynı liseden mezun olan Muhammed Nazir yer aldı. 356 puan toplayan Nazir de Kabil Tıp Üniversitesi’ne kabul edildi.
Üçüncülüğü ise 353 puanla Hamze elde etti. Kabil Ghulam Haidar Khan Lisesi mezunu olan Hamze de tıp fakültesine yerleşti.
Dördüncü sırada yer alan Azamatullah da 353 puanla aynı üniversiteye kabul edilen bir diğer öğrenci oldu. O da İbrahim Halilullah Lisesi mezunu.
Kadınların sistematik olarak dışlandığı bir eğitim ortamında, sınav sonuçlarının bu yıl da yalnızca erkek öğrencileri kapsaması, Taliban yönetiminin kadınlara yönelik baskıcı politikalarında herhangi bir değişiklik olmadığını ve Afgan halkına, özellikle de kızlara ve kadınlara verdikleri sözlerin gerçeği yansıtmadığını ortaya koymaktadır.
Kız Öğrenciler Taliban Öncesi Zirvedeydi, Şimdi Sınavlara Giremiyor
Taliban öncesi Afganistan’da 2021 yılında yapılan üniversiteye giriş sınavılarında kız öğrenciler defalarca birinci oldu ve derceye girdiler. Bunlar arasında 25 Ağustos 2021 yılınfa Taliban’ın iktidarı ele geçirmesinden kısa bir süre önce gerçekleştirilen sınavda başkent Kabil’den Selgi isimli bir kız öğrenci, tüm adaylar arasında birinci oldu ve dikkat çeken bir başarıya imza attı.
Bu başarı bir tesadüf değildi. 2020 yılında da bir başka kız öğrenci olan Şemsiye Alizade, Kankor sınavında ülke birincisi olmuştu.
Yine benzer şekilde 2018’de Tehmina, 353 puan alarak Afganistan genel birincisi oldu. Genç yaşta bu başarıyı elde eden Tehmina, başarısını kendi azmine ve eğitim aldığı Afgan-Türk Lisesi’ne borçlu olduğunu ifade etmişti.
Bu veriler, Taliban öncesi dönemde kız öğrencilerin yükseköğretime erişimde ne kadar aktif ve başarılı olduklarını ortaya koyuyor. Ancak Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de yeniden iktidara gelmesiyle birlikte, kızların üniversiteye girişleri tamamen yasaklandı ve bu başarıların önü kesildi.
