نیکولو ماکیاولی در سال 1469 در جمهوری فلورانس، واقع در کشور ایتالیا، دیده به جهان گشود و در سال 1527 درگذشت. ماکیاولی به عنوان بنیان‌گذار نظریه‌های سیاسی مدرن شناخته می‌شود. ایتالیا در زمان حیات ماکیاولی، کشوری چندپاره و دستخوشِ آشوب بود که به ایالت‌هایی نیمه‌مستقل تقسیم گردیده بود و سرداران هر ایالت مدعی حکومت بر تمام نقاط ایتالیا بودند.
ماکیاولی در سال 1498 به خدمت حاکمان وقتِ جمهوری فلورانس درآمد و این بود که وارد عرصه‌ی سیاست عملی گردید، وی به عنوان منشی در دولت فلورانس آغاز به کار کرد و خیلی زود به واسطه ذکاوت بی نظیر و عملکرد درخشانی که از خود نشان داد، به مراتب شغلیِ بالاتر ارتقا یافت.
اما با دگرگونی های سیاسی که در فلورانس اتفاق افتاد ماکیاولی از صحنه سیاسی دور گردیده و حیاتش به عنوان یک سیاستمدار به پایان رسید. اما در عرصه فلسفه به فعالیت های خود ادامه داد.
برداشت ها و تحلیل ها از ماکیاولی و اندیشه سیاسی وی میان جریان های مختلف همیشه متفاوت بوده است. عده ای او را طرفدار اقتدارگرایی، میلیتاریسم دانسته و عده ای نیز او را به عنوان واقع گرا، مصلحت اندیش و طرفدار خیر عمومی برشمرده اند. ماکیاولی در طول حیات خویش در حوزه علم سیاست کتاب های و اثرهای مهمی از خود بجا گذاشته که مهمترین آنها کتاب شهریار و گفتارها میباشد.
او در جریان فراغت از صحنه سیاسی کشور در سال 1513 به نوشتن کتاب شهریار پرداخت و به اینگونه به تحلیل و بررسی سیاست و قدرت پرداخته, نکات و راهنمایی‌هایی برای فرمانروایان ارائه نمود تا باشد توجه آنها را جلب نموده و فرصت دوباره برای حضور در صحنه سیاست بدست آرد.
این اثر یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین آثار وی در زمینه فلسفه سیاسی و نظریه حکومت است که تأثیری ژرف بر حیات فکری و فرهنگی جهان غرب در طول قرن شانزدهم و سده‌های پس از آن گذاشته است.
کتاب “شهریار” به 28 فصل تقسیم شده است که هر فصل به یک جنبه خاص از حکومت و سیاست می‌پردازد. برخی از مهمترین موضوعات شامل موارد زیر است:
۱.انواع حکومت‌ها: ماکیاولی در این بخش به توضیح انواع مختلف حکومت‌ها، از جمله سلطنتی و جمهوری، همچنان چگونگی به دست آوردن و حفظ قدرت می‌پردازد.
- قدرت و حکومت: او در این بخش به بررسی راه‌های به دست آوردن قدرت، چه از طریق وراثت و چه از طریق فتح و زور، می‌پردازد.
- استفاده از نیروی نظامی: ماکیاولی به اهمیت داشتن نیروی نظامی قوی و وفادار تاکید دارد و به بررسی تفاوت بین ارتش‌های ملی و مزدور می‌پردازد.
- رابطه بین حاکم و مردم: ماکیاولی معتقد است که یک حاکم باید مورد احترام و همچنین ترس مردم قرار گیرد، و در این رابطه بر ضرورت ایجاد تعادل بین محبت و ترس تاکید میکند.
- استفاده از فریب و حیله: او به حاکمان توصیه میکند که در صورت نیاز از فریب و حیله برای حفظ قدرت خود استفاده کنند.
قابل ذکر است که یکی از ویژگی‌های برجسته کتاب “شهریار” رویکرد واقع‌گرایانه و یا به تعبیر بعضی از نظریه های حوزه علم سیاست نگاه بدبینانه ماکیاولی به سیاست و حکومت است. او معتقد است که حاکمان باید آماده باشند تا در صورت لزوم از روش‌های غیراخلاقی برای حفظ قدرت خود استفاده کنند. این دیدگاه به شدت مورد انتقاد خیلی از نظریه پردازان سیاسی قرار گرفته است.
در مجموع، “شهریارِ” ماکیاولی یکی از مهمترین و بحث برانگیزترین آثار در زمینه فلسفه سیاسی است که تحلیل‌های واقع‌گرایانه و گاه بی‌رحمانه‌ای از سیاست و قدرت ارائه می‌دهد.
